ТҮЗЕУ ЖҰМЫСТАРЫ ТҮРІНДЕГІ ЖАЗА

          Қылмысты болған азаматтарды түзеу жұмыстары – сотталған адамды мәжбүрлеп еңбекке тарта отырып, үкімде көрсетілген мерзімде оның ай сайынғы табысының бір бөлегін мемлекет пайдасына ұстауды білдіретін қылмыстық жазаның бір түрі болып табылады. Бұл жаза жазаның тек негізгі түрі ретінде Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің санкцияларында арнаулы көрсетілген реттерде ғана қолданылады.

         Жазаның орындау тәртібі Қазақстан Республикасы Қылмыстық атқару кодексінің 11-тарауына сәйкес жүзеге асырылады. Түзеу жұмысына сотталған адам бас бсотандығынан айырылмайды, отбасынан, еңбек ұжымынан бөлінбейді, өзінің жұмысын, қызметін сотталғанға дейін еңбек еткен ұжымында жалғастыра береді. Оның түзелуі осы өзі істеген еңбек ұжымы шеңберінде, қоғамнан оқшауланбай жүзеге асырылады. мұның өзі сотталған адамға еңбек ұжымы әкімшілігінің, отбасы мүшелерінің, жақындарының бақылау жүргізуіне толық мүмкіндік береді.

         Түзеу жұмыстары қылмыстық теріс қылықтар үшін – айлық есептік көрсеткіштің жиырма бестен бес жүзге дейінгі шегінде, қылмыстар үшін айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден он мыңға дейінгі шегінде белгіленеді және сотталған адамның ай сайынғы табысынан жиырмадан қырыққа дейінгі пайызын аудара отырып, сотталған адамның негізгі жұмысы бойынша орындалады.

          Бұл жазаға сотталған адамдар өз бетінше жұмыстан кетіп қалуға қақысы жоқ. Мұндай ретте жұмыстан босану үшін жазаның орындалуын іске асыратын — қылмыстық орындау инспекциясының келісімі қажет. Түзеу жұмысын жұмыс орнында өтеу деген сөз сотталған адам бұрынғы сотталғанға дейін лауазымында немесе кәсібімен шұғылдана беруге болады деген мағынаны білдірмейді. Егер қылмыс лауазымды жағдайына немесе кәсіби қызметіне байланысты жасалған болса, онда сотталған адам басқа жұмысқа немесе басқа жұмыс орнына ауыстырылуы мүмкін. Бірақ үкім сотталған адамның жұмыс орнында өтелуі тиіс.

Д.КУЛЖУМУРОВ,

Жетісай аудандық ПҚБ аға инспекторы, әділет капитаны.