БҰҚАРАЛЫҚ МӘДЕНИЕТТІҢ ҚОҒАМҒА ӘСЕРІ

        Дәуірлер қиылысында заман құбылып, әлем тәртібі өзгеріп келеді. Оны өзгертуші – адам. Қазіргі таңда адамдар тәрбиені – бұқаралық мәдениеттен алады. Ал ол болса техниканың жетістігіне сүйенеді. Яғни, бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланған кез-келген дүние тың ақпараттың көзі болып есептеледі және ол ақпарат адам санасына тікелей әсер етеді.

       XX-XXӀ ғасырларда бұқаралық мәдениеттің кең етек жаюының басты себебі ақпараттандыру мен компьютерлендіруге байланысты болды. Баспасөз құралдарының (газет-журнал, теледидар, радио, ғаламтор, кітап және т.б.) басты мақсаты жаман мен жақсыны айыру, әділдікті айту, адамзатты тәрбиелеу, оқу-білімге, еңбек етуге, салауатты өмір сүруге үндеу, қоғамды сақтау, ұлттық құндылықты құрметтеу. Адам өмірі үшін – су, қуат көздері қаншалықты маңызды болса, ақпаратта соншалық мәнділікке айналды. Бірақ сол қабылдап жатқан ақпараттыңбізді дұрыс тәрбиелеп жатқанына сенімдіміз бе? Отандық телеарналарымыздың негізгі контенті жаңалықтардан тұрады.  Рейтингісі жоғары отандық телеарналарда басқа бағдарламаларды қоя тұрғанда жаңалықтардың өзінде көптеген қателіктерді байқаймыз. Айтылатын кейбір сөйлемдер мүлдем түсініксіз, құлаққа түрпідей естіледі. Тілшілеріміздің сөз қолданысындағы кейбір қателіктерге назар аудармауы халықтың құлағына үйреншікті болып қалыптасып тілдік қасиетімізден айырылуға алып келмесіне кім кепіл?

        Отандық тележұлдыздар «сахналық образ» деп таныстырып жүрген ұлттық құндылығымыздың дәрежесін түсіретін көріністері де мәдениетімізді құрдымға алып барады. Дәстүрімізге жат мәдениет арасында көпір салып, азғындықтың іргетасын орнатып жатыр.

       Бүгінгі күнге дейін газет-журналдар қоғамда тіл мәдениетін қалыптастырып қана қоймай жетілдіріп келді. Бүгінде ешкім газет оқымайтындығы себепті интернет газеттер орныққан. Ал бұл көпшілік мамандардың пікірі бойынша тіл мәдениетін құрдымға әкеледі деген пікір туғызды. Қоғамда көпшіліктің, әсіресе, жастар мен олардың іздерінен өкшелеп келе жатқан оқушылардың басым бөлігінің бастары әлеуметтік желіде қауышады. Өйткені қазір көбі соған байлаулы. Заман өзгеріп, адамдар смартфондардан бір елі ажырай алмай қалған қоғамдақалыпты құбылыс ретінде танылып отыр. Мамандар болса мұндай үрдістің соңы қазақы тәрбие мен ұлттық нақыштың ұмытылуына алып келеді дейді.

        Заман талабына сәйкес жастар қазір далада асық ойнап жарыспайды, тик-ток түсіріп рейтинг жинап жарысады. Ондағы бей-берекетсіздіктің жыры бір төбе. Уақыттың көп бөлігін алатын әлеуметтік желілілердің адам санасын бос ақпараттарға толтырып, тың дүниелерге орын қалдырмай бара жатқандай.Заманның талабына сай боламыз деп адамдық атымызға нұқсан келіп жатқан секілді.

        Әсте, адам –  бір бос жаратылыс емес, ол рухани кемелдік иесі болмақ.  Қазірде қайда барсаң да, рухани жаратылыс екеніңнен ешқандай да игілік көрмейсің. Керісінше, «қазір басқа заман, адамдарды барынша пайдалан»,-деген стереотип толық қалыптасқандай. «Кез-келген қасиетті заттың қадіріне жетпесең, киесі ұрады»,-деген түсінікке салсақ, адам болмысын қорлау қауіпті болып шықпай ма? Ендеше адам болып дүние есігін ашқан соң, адам болып қалу үлкен жауапкершілік екенін сезінуіміз қажет.

      Қорыта айтқанда, бұқаралық мәдениеттің адам өміріне келтірер пайдасы да, зияны да бар. Кез келген дүниені ақылға салып оң солын ажыратып қарай білсек адамның хақ жолдан адаспасы анық.

Г.БЕКЖАН, теолог-маман.