ҚАЙТА ОРАЛҒАН МЕРЕКЕ!

       Биыл елімізде орын алған айтулы оқиғаның бірін – «25 қазан – Республика күні» дер едік. Жалпы, әлем елдері үшін Республика күні ерекше маңызға ие дата саналады. Ал, Қазақстан тарихында  «Республика  күні» бұрын да болғанмен, осы жолғы ол несімен ерекшеленеді?

        Бұл туралы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев былай деді:

       – Ұлттық мерекелер мен атаулы күндер тізбесіне бірқатар өзгеріс енгізген жөн. Мен «Республика күніне» ұлттық мереке мәртебесін қайтаруды ұсынамын. Сондықтан 25 қазан жыл сайын Егемендік күнін еліміздің басты мерекесі ретінде атап өтуіміз керек. 1990 жылғы 25 қазанда Қазақстанның егемендігі туралы декларация қабылданды. Бұл еліміздің тәуелсіздік жолындағы тұңғыш қадамы болатын. «Республика күні» елдің мемлекет құру жолындағы тарихи қадамының символы болуы керек. Әрине, Тәуелсіздік күнінің бастапқы мәні сақталады. Бұл күн мемлекеттік мереке болып қала береді. Бірақ, тәуелсіздік алуға зор үлес қосқан ұлттық батырларымызға тағзым күні ретінде атап өтілуі керек.

       1990 жылы 25 қазанда Жоғары Кеңестің қаулысымен Мемлекеттік егемендік туралы Декларация қабылданды.  Қазақ КСР-нің егемендігі Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде саяси-құқықтық негіздері жарияланды. Онда тұңғыш рет аумақтардың тұтастығы, бөлінбейтіні және мызғымастығы, Қазақстан халықтары мен олардың тілдерінің мәдениетін дамыту, ұлттық бірегейлікті нығайту сияқты мемлекеттіліктің қағидалары  бекітілді. Сондай-ақ, құжатта саяси, экономикалық және әлеуметтік мәселелерді дербес шешу принциптері жарияланды.  Қазақ КСР-і өзінің ішкі әскерлерін, мемлекеттік қауіпсіздік  және ішкі істер органдарын құру құқығын алды. Ал Президент ел басшысы, әкімшілік-атқарушы жоғары биліктің басшысы болып танылды. Декларцияның арқасында біз кеңестік заңдарды тоқтата алдық және өзіміздің заңдарымызды жасай бастадық. Осы қағидалар негізінде кейінірек 1991 жылы 16 желтоқсанда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» конституциялық заң қабылданды.

        Айта кетерлігі,  Республика күні  – Қазақстанда 1992 жылдан бері тойланып келе жатқанымен, мемлекеттік мерекелер тізіміне тек 2001 жылы енгізілді. Республика күнін ел 17 рет тойлады. Тек 2009 жылдың сәуір айында «Мерекелер туралы» Қазақстанның жаңа заңына Республика күні енген жоқ. Бұл мерекені алып тастауға бір маңызды себеп болған емес. Не керек, араға 13 жыл салып ел тарихындағы айшықты күн, «Республика күні» халықпен қайта қауышты. Сонымен бірге, биылғы жылдың тағы бір айтулы оқиғасы – елімізде 20 қараша күні кезектен тыс Қазақстан Республикасы  Президентінің сайлауы өтеді.